Psikotik Bozukluklar: Gerçeklik Algısında Bozulmalar
Psikotik bozukluklar, bireyin gerçeklikle olan bağlantısında ciddi bozulmalar yaşadığı ve düşünce, duygu ile davranışlarında belirgin düzensizliklerin ortaya çıktığı ruh sağlığı sorunlarıdır. Bu bozukluklar, kişinin günlük yaşamını, iş performansını ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. İşte psikotik bozuklukları anlamak ve yönetmek için bilmeniz gerekenler:
1. Psikotik Bozukluk Nedir?
Tanım: Psikotik bozukluklar, kişinin gerçeklikle olan bağının kopmasına neden olan ve halüsinasyonlar, sanrılar gibi belirtilerle karakterize edilen ciddi ruh sağlığı sorunlarıdır. Bu bozukluklar genellikle ani başlangıçlı olabilir ve yoğun belirtiler gösterebilir.
Belirtiler:
- Halüsinasyonlar: Gerçekte var olmayan sesler, görüntüler veya kokular duymak.
- Sanrılar: Yanlış inançlar geliştirmek (örneğin, takip edildiğine inanmak).
- Düşünce Bozuklukları: Düzensiz veya mantıksız düşünce akışları.
- Davranışsal Düzensizlikler: Anormal veya uygunsuz davranışlar sergilemek.
- Duygusal Bozukluklar: Duygusal tepkilerde azalma veya aşırı tepkiler.
2. Psikotik Bozuklukların Türleri
- Şizofreni: En yaygın psikotik bozukluklardan biri olup, kronik bir seyir izler.
- Şizofreniform Bozukluk: Şizofreniye benzer belirtiler gösterir ancak süresi daha kısadır (1 ila 6 ay).
- Şizoaffektif Bozukluk: Şizofreni ile duygu durum bozukluklarının özelliklerini taşıyan bir bozukluktur.
- Kısa Süreli Psikotik Bozukluk: En az bir gün en fazla bir ay süren pozitif psikotik semptomların olması ile karakterize bir bozukluktur.
- Madde Kullanımı Nedeni İle Gelişen psikotik Bozukluk: Madde kullanımı sonucu ortaya çıkan psikotik belirtiler.
- Organik Psikotik Bozukluklar: Beyin hasarı, enfeksiyon veya başka fiziksel hastalıklar sonucu gelişir.
- Başka Türlü Adlandıralamayan Psikotik Bozukluklar: Herhangi bir özgül psikotik bozzukluk için tanı ölçütlerini karşılamayan psikotik semptomlar gösteren bozukluklardır.
3. Psikotik Bozuklukların Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Genetik Faktörler: Ailede psikotik bozukluk öyküsü bulunması riski artırır.
- Biyolojik Faktörler: Beyindeki nörotransmitter dengesizlikleri (özellikle dopamin ve glutamat).
- Çevresel Faktörler: Travmatik yaşam olayları, stres, kötü beslenme.
- Psikolojik Faktörler: Düşük benlik saygısı, olumsuz düşünce kalıpları.
- Madde Kullanımı: Alkol, uyuşturucu veya bazı ilaçların kullanımı psikotik belirtilere yol açabilir.
