Psikiyatrik İlaçlar Hakkında Yanlış Bilinenler

Psikiyatrik tedaviler söz konusu olduğunda toplumda en çok tartışılan konulardan biri ilaç kullanımıdır. Kliniğime başvuran birçok danışan, daha görüşmenin ilk dakikalarında bana şu soruyu yöneltiyor: “Hocam, ilaç bağımlılık yapar mı? Ömür boyu mu kullanmam gerekir? Yan etkileri çok mu ağır olur?”
Bu soruların arkasında çoğunlukla yanlış bilgilendirmeler, kulaktan dolma bilgiler ve korkular vardır. Oysa bilimsel veriler ışığında baktığımızda, psikiyatrik ilaçların hem güvenli hem de doğru kullanıldığında yaşam kalitesini belirgin şekilde artıran tedavi araçları olduğunu görüyoruz. Samsun psikiyatri alanında hizmet verirken, danışanlarıma bu yanlış inanışları açıklığa kavuşturmayı çok önemsiyorum.
Yanlış Bilgi 1: Psikiyatrik İlaçlar Bağımlılık Yapar
En yaygın inanışlardan biri budur. Özellikle antidepresanların sigara, alkol ya da uyuşturucu gibi bağımlılık yaptığı düşünülür. Oysa bu doğru değildir.
Antidepresanlar beyindeki kimyasal dengenin sağlanmasına yardımcı olur ve bağımlılık yapıcı özellik taşımaz. Kullanımı ani bırakıldığında yoksunluk belirtileri değil, çekilme ortaya çıkmaktadır. Bu da bağımlılık olduğunu değil kademeli olarak doktor kontrolünde kesilmesi gerektiğini gösterir.
Yanlış Bilgi 2: Psikiyatrik İlaçlar Kişiliği Değiştirir
Bir diğer kaygı, ilaçların kişiliği değiştireceği yönündedir. Danışanlar sıklıkla, “Ben artık ben olmayacak mıyım?” diye sorar.
Psikiyatrik ilaçlar kişiliği değiştirmez. Tam tersine; yoğun kaygı, depresif düşünceler ya da uyku problemleri gibi kişinin işlevselliğini bozan belirtileri azaltarak bireyin kendi potansiyelini daha sağlıklı bir şekilde ortaya koymasını sağlar. Yani “siz” olmanıza engel olmaz, aksine sizi daha net ve dengeli hissettirir.
Yanlış Bilgi 3: İlaçlar Hep Ağır Yan Etkilere Neden Olur
Her ilacın yan etkisi olabilir; ancak bu, her bireyde aynı şekilde görülmez. Psikiyatrik ilaçlar da yıllar içinde geliştirilmiş, yan etkileri en aza indirgenmiş tedavi seçenekleridir.
Kimi zaman tedavinin başında uyku hali, mide bulantısı ya da baş ağrısı gibi hafif yan etkiler görülebilir. Ancak bunların çoğu birkaç gün içinde kaybolur. Ayrıca hekim kontrolünde doz ayarlamaları yapıldığında bu etkiler yönetilebilir. Samsun psikiyatri kliniğinde danışanlarıma her zaman, ilacın fayda-zarar dengesini birlikte değerlendirerek ilerlemeyi öneriyorum.
Yanlış Bilgi 4: Psikiyatrik İlaçlar Ömür Boyu Kullanılır
Bu da sıkça karşılaştığım bir yanlış inanıştır. Psikiyatrik ilaçların ömür boyu kullanılması gereken durumlar nadirdir.
Örneğin depresyon, kaygı bozuklukları ya da travma sonrası stres bozukluğu gibi rahatsızlıklarda ilaçlar genellikle 6 ay ile bir yıl arasında kullanılır. Tedavi süresi; kişinin yaşına, hastalığın şiddetine, eşlik eden başka sorunlara ve tedaviye yanıtına göre değişir. Ömür boyu ilaç kullanımı ancak kronik, tekrarlayan ve ağır seyreden durumlarda söz konusu olabilir.
Yanlış Bilgi 5: İlaçsız Daha Güçlü Olurum
Bazı danışanlar, ilaç kullanmanın zayıflık göstergesi olduğunu düşünebilir. Oysa bu bakış açısı oldukça yanıltıcıdır. Psikiyatrik rahatsızlıklar da tıpkı diyabet, hipertansiyon ya da kalp hastalıkları gibi tıbbi rahatsızlıklardır. Nasıl ki insülin kullanan bir hasta “güçsüz” değilse, psikiyatrik ilaç kullanan bir kişi de değildir.
İlaçlar, kişinin yaşadığı belirtileri hafifletip iyileşme sürecini hızlandırarak hayata daha sağlıklı katılmasına yardımcı olur.
Samsun Psikiyatri Perspektifi
Samsun psikiyatri alanında çalışırken gözlemlediğim en önemli şeylerden biri şu: İlaç tedavisine dair korkular, çoğu zaman kişinin tedaviye başlamasını geciktiriyor. Bu gecikme, hem belirtilerin ağırlaşmasına hem de tedavi süresinin uzamasına yol açıyor.
Danışanlarıma her zaman şunu söylüyorum: Psikiyatrik ilaçlar tek başına bir çözüm değildir; ancak psikoterapi, yaşam tarzı değişiklikleri ve aile desteğiyle birlikte kullanıldığında tedavinin en etkili parçalarından biridir.
Sonuç
Psikiyatrik ilaçlar hakkında toplumda dolaşan yanlış inanışlar, birçok kişiyi tedaviden uzaklaştırabiliyor. Oysa doğru bilgiyle, hekim kontrolünde ve düzenli takiplerle kullanılan ilaçlar, kişinin yaşam kalitesini ciddi ölçüde artırır.
Eğer siz de ilaç tedavisiyle ilgili endişeler yaşıyorsanız, kulaktan dolma bilgilere değil, uzman görüşlerine güvenmenizi öneririm. Samsun psikiyatri kliniğimizde, her danışan için kişiselleştirilmiş ve güvenli tedavi yöntemleriyle yol gösteriyoruz.