- Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) nedir?
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocuk, ergen ve yetişkinleri etkileyebilen, azalmış
sürdürülebilir dikkat, artmış dürtüsellik ya da hareketlilik ile karakterize nöropsikiyatrik bir
bozukluktur. Bu tanıyı almış bireyler dikkatini toplamakta zorluk, düşünmeden hareket etme, aşırı
hareketli davranışlar sergileme gibi belirtiler gösterirler. Günümüzde biyolojik kökeni ailesel
yatkınlığın varlığını desteklemektedir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun birçok belirtisi vardır. Bu belirtiler kişiden kişiye farklılık
göstermektedir. Bazı bireylerde hiperaktivite ve dürtüsellik şikayetleri baskınken, bazı bireylerde
dikkatsizlik şikayeti baskın olabilir. Dikkat eksikliği bozukluğu (DEB) , hiperaktiviteninin olmadığı bir
alt türdür.Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu hangi yaş gruplarında görülür?
DEHB belirtileri sıklıkla yaklaşık 3 yaşından itibaren mevcuttur. Ancak belirtiler çok şiddetli olmadıkça
anaokulu/ilkokul zamanına kadar tanı sıklıkla konulamamaktadır. DEHB erken çocukluk dönemlerinde
başlayarak yaşam boyu devam edebilen bir bozukluktur. Çocuk ve ergenlerin yaklaşık %5’inde,
yetişkinlerin ise %2,5 ‘inde görülmektedir. Yani DEHB tüm yaş gruplarında görülebilmektedir. Bu da
DEHB da erken tanı ve tedavinin önemini ortaya koymaktadır.Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu belirtileri nedir?
Dikkat eksikliği belirtileri:
● Ayrıntılara özen göstermeme, dikkatsizce yanlışlar yapma
İş yaparken ya da oyun oynarken dikkatini sürdürmekte güçlük
● Aklı başka yerde, dinlemiyor gibi görünme - ● Sorumluluklarını ve günlük işleri tamamlayamama, işe başlama fakat hızlı bir biçimde dikkatin
dağılması
● Dağınık ve düzensiz çalışma, zaman sınırlamalarına uyamama, ardışık işleri düzenlemekte
güçlük● Zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınma
● Anahtar, telefon, cüzdan, okul gereçleri gibi günlük etkinlikler için gerekli nesneleri kaybetme
● Dış uyaran ve ilgisiz düşüncelerle dikkatin kolaylıkla dağılabilmesi
● Fatura ödemeyi unutma, telefonlara geri dönmeyi unutma gibi günlük işleri yaparken
unutkanlıkHiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri:
● Kıpırdanma, ellerini ayaklarını yere vurma, oturduğu yerde kıvranma
● Oturması gerektiğinde oturmakta güçlük çekme, sınıfta, işte yerinden kalkma
● Çocuklarda uygunsuz ortamlarda koşuşturma, tırmanma (ergen ve erişkinlerde huzursuz
hissetmekle sınırlı olabilir)
● Sessiz kalamama, sessiz bir biçimde oyun oynayamama
● Her an hareket halinde olma
● Aşırı konuşma
● Konuşma sırasında sırasını bekleyememe
● Kuyrukta sırasını bekleyememe - ●Karşısındaki kişinin konuşmasını kesme
Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu tanısı nasıl konulur?
DEHB tanısı ruh sağlığı uzmanları tarafından yapılacak görüşme ve ruhsal durum muayenesi ile
koyulmaktadır. Tanı bazı psikolojik testler ve ölçekler ile desteklenebilir.Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğunun tipleri var mıdır?
3 ana Dikkat eksikliği Hiperaktivite bozukluğu tipi bulunmaktadır:
1. Dikkatsizliğin baskın olduğu görünüm:
2. Aşırı hareketliliğin/ dürtüselliğin baskın olduğu görünüm
3. Birleşik görünüm
Tedavi DEHB tipine ve şiddetine göre şekillenmektedir.Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu tedavi edilmeli midir?
Öncelikle sizde veya çocuğunuzda belirtiler mevcutsa öncelikle psikiyatri/çocuk psikiyatri uzmanına
başvurmalısınız. Uzman hekim tarafından yapılacak muayene neticesinde DEHB tanısı konulursa
uygun tedavi seçenekleri hasta ve hasta yakınları ile konuşularak değerlendirilmelidir.
DEHB tedavi edilmezse şimdi ve ilerleyen yıllarda bazı sorunlarla karşılaşılabilir:
● Okul başarısında düşüklük, akademik anlamda beklenen performansa ulaşamama ya da
başarılı olabilmek için gerekenden daha çok çaba sarfetme
● Okul döneminde akranları ile olan iletişimde sorunlar, sabırsızlık, bekleyememe gibi
sorunlardan dolayı grup oyunlarında uyumsuzluk● Kurallara uymakta zorluk, öfkeli davranışlar, disiplin cezaları alma , okul bırakma, sınıfta
kalma gibi sorunlar
● Ergenlik ve yetişkinlik döneminde sigara, alkol, madde kullanımına yatkınlık
● Yetişkinlik döneminde odaklanma güçlüğü nedeniyle iş başarısında düşüklük, sorumluklarını
yerine getirememe, kazaya karışmaDikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu tedavi yöntemleri nelerdir?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu

19
Ara