Bulimiya Nervoza (BN), ciddi ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir yeme bozukluğudur. Genellikle ergenlik döneminin sonlarında veya erken yetişkinlikte başlayan bu durum, kişinin vücut şekli ve ağırlığı ile aşırı meşgul olması, tekrarlayan tıkınırcasına yeme atakları ve ardından gelen telafi edici davranışlarla (kusma, aşırı egzersiz, laksatif kullanımı) karakterizedir. Bulimiya Nervoza, dışarıdan normal kiloda veya hafif kilolu görünen bireylerde de ortaya çıkabildiği için, Anoreksiya Nervoza’ya göre daha gizli bir mücadele olarak kalabilir. Bu durum, sadece bir yeme alışkanlığı sorunu değil, acil tıbbi ve psikiyatrik müdahale gerektiren karmaşık bir ruh sağlığı bozukluğudur.
Bulimiya Nervoza Nedir?
Bulimiya Nervoza, kişinin kontrol kaybı hissiyle birlikte, kısa bir zaman diliminde (örneğin, iki saat içinde) normalde çoğu insanın yiyebileceğinden çok daha fazla yiyecek tüketmesi (tıkınırcasına yeme) ve ardından kilo alımını önlemek için uygunsuz telafi edici davranışlarda bulunması döngüsüdür. Bu döngü, bireyin benlik saygısının büyük ölçüde vücut şekli ve ağırlığına bağlı olmasıyla sürdürülür.
DSM-5’e Göre Bulimiya Nervoza Tanı Kriterleri
Bulimiya Nervoza tanısı, Amerikan Psikiyatri Birliği’nin yayımladığı Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı’nın (DSM-5) belirlediği kriterlere göre konulur. Bu kriterler, bozukluğun ciddiyetini ve sürekliliğini vurgular.
A. Tekrarlayan Tıkınırcasına Yeme Dönemleri
Tıkınırcasına yeme dönemi, aşağıdaki iki özelliğin varlığı ile tanımlanır:
1.Kısa Sürede Aşırı Yeme: Belirli bir zaman diliminde (örneğin, herhangi bir iki saatlik süre içinde), çoğu insanın benzer koşullar altında yiyebileceğinden kesinlikle daha fazla miktarda yiyecek tüketme.
2.Kontrol Kaybı Hissi: Bu dönem sırasında yeme üzerinde kontrolün kalktığı duygusu (örneğin, yemeyi durduramayacağı veya ne kadar yediğini kontrol edemeyeceği hissi).
B. Tekrarlayan Uygunsuz Telafi Edici Davranışlar
-Kilo almaktan sakınmak için, kendi kendini kusturma, iç sürdüren (laksatif) ilaçları, idrar söktürücü (diüretik) ilaçları yada diğer ilaçları yanlış yere kullanma, neredeyse hiç yememe ya da aşırı spor yapma gibi yineleyen, uygunsuz ödünleyici davranışlarda bulunma.
C.Tıkınırcasına yeme ve uygunsuz telafi edici davranışların her ikisinin de, en az üç ay boyunca, ortalama olarak haftada en az bir kez gerçekleşmesi.
D. Vücut Şekli ve Ağırlığı ile Aşırı Meşguliyet
Bireyin benlik değerlendirmesinin, vücut şekli ve ağırlığından uygunsuz bir şekilde etkilenmesi.
E. Anoreksiya Nervoza Olmaması
Bozukluğun, Anoreksiya Nervoza’nın bir dönemi sırasında ortaya çıkmaması. (Anoreksiya Nervoza’da kişi, Bulimiya Nervoza’dan farklı olarak, belirgin bir şekilde düşük vücut ağırlığına sahiptir.)
Bulimiya Nervoza’nın Nedenleri ve Risk Faktörleri
Bulimiya Nervoza’nın tek bir nedeni yoktur; biyolojik, psikolojik ve sosyo-kültürel faktörlerin karmaşık bir etkileşimi sonucu ortaya çıkar.
•Biyolojik Faktörler: Genetik yatkınlık, beyindeki serotonin gibi nörotransmitterlerin işlev bozuklukları ve iştah düzenlemesiyle ilgili hormonal dengesizlikler rol oynar.
•Psikolojik Faktörler: Düşük benlik saygısı, mükemmeliyetçilik, dürtüsellik, anksiyete ve depresyon gibi eşlik eden ruh sağlığı sorunları yaygındır.
•Sosyo-Kültürel Faktörler: Batı kültürünün dayattığı ince ve idealize edilmiş vücut imajı, özellikle genç kadınlar üzerinde büyük bir baskı oluşturur.
Tedavi Yöntemleri ve Profesyonel Destek
Bulimiya Nervoza, tedavi edilebilir bir bozukluktur ve erken müdahale, iyileşme şansını önemli ölçüde artırır. Tedavi, genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve psikoterapi, beslenme danışmanlığı ve bazen ilaç tedavisini içerir.
1. Psikoterapi
•Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bulimiya Nervoza için en etkili ve kanıta dayalı psikoterapi yöntemidir. Tıkınırcasına yeme ve telafi edici davranış döngüsünü kırmaya, yeme ile ilgili çarpıtılmış düşünceleri değiştirmeye ve sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirmeye odaklanır.
•Aile Temelli Terapi: Özellikle ergenlerde, ailenin tedavi sürecine aktif katılımını sağlar.
2. İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi, genellikle psikoterapi ile birlikte uygulanır.
Bulimiya Nervoza’nın fiziksel komplikasyonları (elektrolit dengesizlikleri, diş erozyonu, özofagus hasarı) nedeniyle, tedaviye başlamadan önce kapsamlı bir tıbbi değerlendirme şarttır.
Eğer siz veya bir yakınınız Bulimiya Nervoza belirtilerini yaşıyorsa, vakit kaybetmeden profesyonel yardım almanız hayati önem taşır. Karadeniz Bölgesi’nde, yeme bozuklukları konusunda uzmanlaşmış bir ekibe sahip Samsun Psikiyatri merkezleri, doğru tanı ve kişiselleştirilmiş tedavi planı oluşturma konusunda önemli bir destek sağlamaktadır.
İyileşme Yolculuğunda Destek ve Umut
Bulimiya Nervoza’dan iyileşme, bir süreçtir ve iniş çıkışlar içerebilir. Önemli olan, tedaviye bağlı kalmak ve nüks durumlarında cesaretinizi kaybetmemektir. İyileşme, sadece yeme davranışlarının normalleşmesi değil, aynı zamanda kişinin benlik saygısını vücut şekli ve ağırlığından bağımsız olarak inşa etmesi anlamına gelir.
Bölgesel olarak destek arayanlar, Samsun Psikiyatri kliniklerinde sunulan hizmetler hakkında bilgi alabilirler. Multidisipliner yaklaşımlar, bireyin hem fiziksel hem de ruhsal sağlığını bütüncül bir şekilde ele alır.
Bulimiya Nervoza, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Kendinize veya sevdiklerinize bu zorlu süreçte rehberlik edecek güvenilir bir Samsun Psikiyatri uzmanına başvurmak, atılacak en önemli ilk adımdır. Profesyonel destekle, tıkınırcasına yeme ve telafi edici davranış döngüsü kırılabilir ve birey sağlıklı bir yaşam sürebilir.
